Antarctic Snow Cruiser (Antarktyczny Krążownik Śnieżny) był pojazdem zaprojektowanym w latach 1937-1939 pod kierownictwem Thomasa Poultera, mającym ułatwić transport na Antarktydzie podczas Ekspedycji Służby Antarktycznej Stanów Zjednoczonych (1939-41). Krążownik był również opisywany jako "Pingwin", "Pingwin 1" lub "Żółw" w niektórych opublikowanych materiałach.

Poulter był drugim w hierarchi dowódcą Drugiej Ekspedycji Antarktycznej Byrda, rozpoczętej w 1934 roku. W czasie pobytu na Antarktydzie Poulter opracował kilka innowacyjnych rozwiązań. Jednak masywny krążownik śnieżny generalnie nie działał tak, jak oczekiwano w trudnych warunkach (gładkie opony stworzone tak by nie pokryły się śniegiem, nie trzymały się lodu) i ostatecznie został porzucony na Antarktydzie. Odnaleziony ponownie pod głęboką warstwą śniegu w 1958 roku, później znów zniknął z powodu zmieniających się warunków atmosferycznych.

Projekt i budowa

29 kwietnia 1939 roku Poulter i The Research Foundation of the Armour Institute of Technology pokazali plany urzędnikom w Waszyngtonie. Fundacja miała sfinansować koszty i nadzorować budowę, a pojazd służyć Służbie Antarktycznej Stanów Zjednoczonych. Prace rozpoczęły się 8 sierpnia 1939 roku i trwały 11 tygodni. 24 października 1939 r. pojazd został po raz pierwszy uruchomiony w Pullman Company na południe od Chicago i rozpoczął podróż na odległość 1640 km do nabrzeża wojskowego w Bostonie. Podczas podróży uszkodzony układ kierowniczy spowodował, że pojazd zjechał z małego mostu na Lincoln Highway i wpadł do strumienia w pobliżu miasta Gomer w Ohio, gdzie pozostał przez trzy dni. Po dotarciu do Bostonu, 15 listopada 1939 roku na pokładzie USCGC North Star wyruszył na Antarktydę.

Przybycie na Antarktydę

Snow Cruiser przybył do Little America w Zatoce Wielorybów na Antarktydzie z ekspedycją United States Antarctic Service Expedition na początku stycznia 1940 roku i napotkał wiele problemów. Konieczne było zbudowanie rampy z drewna, aby rozładować pojazd. Gdy pojazd był rozładowywany ze statku, jedno z kół przebiło się przez rampę. Załoga wiwatowała, gdy Poulter uwolnił pojazd z rampy, ale wiwaty ucichły, gdy pojazd nie poruszał się po śniegu i lodzie. Duże, gładkie, pozbawione bieżnika opony zostały pierwotnie zaprojektowane dla dużego pojazdu bagiennego - obracały się swobodnie i zapewniały bardzo niewielki ruch do przodu, zapadając się aż o 3 stopy (0,91 m) w śnieg. Załoga przymocowała dwie zapasowe opony do przednich kół pojazdu i zainstalowała łańcuchy na tylnych kołach, ale nie była w stanie przezwyciężyć braku trakcji. Załoga odkryła później, że opony miały lepszą trakcję, gdy jechały do tyłu. Najdłuższa przebyta trasa wyniosła 92 mile (148 km) - przejechana całkowicie na wstecznym biegu. 24 stycznia 1940 r. Poulter wrócił do Stanów Zjednoczonych, pozostawiając F. Altona Wade'a na czele reszty załogi. Naukowcy przeprowadzili eksperymenty sejsmologiczne, pomiary promieniowania kosmicznego i pobierali próbki rdzeni lodowych, mieszkając w pokrytym śniegiem i drewnem krążowniku śnieżnym. Finansowanie projektu zostało anulowane, gdy w Stanach Zjednoczonych skupiono się na II wojnie światowej.

Ponowne odkrycie i ostateczny los

Podczas Operacji Highjump pod koniec 1946 r. zespół ekspedycyjny odnalazł pojazd i odkrył, że potrzebuje on jedynie powietrza w oponach i kilku napraw, aby był sprawny.

W 1958 r. międzynarodowa ekspedycja odnalazła krążownik śnieżny na Little America III przy użyciu buldożera. Był przykryty 23 stopami (7 m) śniegu, ale długa bambusowa tyczka wyjawiła jego pozycję. Udało się dokopać do spodu kół i dokładnie zmierzyć ilość śniegu, jaki spadł od czasu porzucenia krążownika. Wewnątrz pojazd był dokładnie taki, jakim zostawiła go załoga - z papierami, czasopismami i papierosami porozrzucanymi dookoła.

Późniejsze ekspedycje nie odnotowały żadnych śladów pojazdu. Chociaż istniały pewne nieuzasadnione spekulacje, że (pozbawiony trakcji) krążownik śnieżny został wywieziony przez Związek Radziecki w czasie zimnej wojny, pojazd najprawdopodobniej znajduje się na dnie Oceanu Południowego lub jest zakopany głęboko pod śniegiem i lodem. Lód antarktyczny jest w ciągłym ruchu, a szelf lodowy stale przesuwa się w kierunku morza. W 1963 roku duży fragment szelfu lodowego Rossa oderwał się i podryfował dalej. Nie wiadomo, po której stronie szelfu lodowego znajdował się Cruiser.

Innowacyjne rozwiązania zastosowane w krążowniku to m.in.:

- koła i opony chowały się w obudowach, gdzie były ogrzewane przez spaliny silnika. Miało to zapobiec pękaniu mieszanki gumy naturalnej w niskich temperaturach,
- długie zwisy przednie i tylne nadwozia miały pomóc w pokonywaniu szczelin o szerokości do 4,6 m. Przednie koła miały być chowane tak, aby przód mógł być przepchnięty przez szczelinę. Następnie przednie koła miały być wyciągnięte (a tylne schowane), aby przeciągnąć pojazd przez resztę drogi. Proces ten wymagał skomplikowanej, 20-stopniowej procedury,
- podkładka na szczycie pojazdu została zaprojektowana tak, aby pomieścić mały samolot (5-pasażerski dwupłatowiec Beechcraft). Samolot miał zostać wciągnięty na miejsce za pomocą wciągarki. Samolot miał być wykorzystywany do prowadzenia badań lotniczych,
- płyn chłodzący silnika krążył w całej kabinie w celu ogrzewania. System ogrzewania był bardzo wydajny i załoga donosiła, że do spania potrzebowała tylko lekkich koców,
- nadmiar energii elektrycznej mógł być magazynowany w akumulatorach do zasilania świateł i urządzeń, gdy silnik nie pracował,
- dzięki wyeliminowaniu dużych mechanicznych elementów napędowych w całym pojeździe, spalinowo-elektryczny układ napędowy pozwolił na zastosowanie mniejszych silników i uzyskanie więcej miejsca dla załogi. Jest to prawdopodobnie pierwsze zastosowanie spalinowo-elektrycznego układu napędowego w czterokołowym pojeździe tej wielkości. Taka konstrukcja jest obecnie powszechnie stosowana w dużych nowoczesnych ciężarówkach górniczych.

Źródło: Wikipedia (ENG)