środa, 25 sierpień 2021 14:28

Słowa-skamieniałości w języku angielskim

Napisane przez Radosław Konieczny
Słowa-skamieniałości w języku angielskim Pixabay

Słowo-skamieniałość to słowo, które jest w dużym stopniu przestarzałe, ale pozostaje w bieżącym użyciu ze względu na jego obecność w idiomie.

Status „słowa skamieniałego“ można również przypisać dla znaczeń słów i fraz. Przykładem znaczenia słowa jest „navy“ w „merchant navy“, które oznacza „flotę handlową“ (chociaż to znaczenie navy jest przestarzałe w innych przypadkach). Przykładem wyrażenia jest zaś „in point“, które jest zachowane w większych zbitkach typu „case in point“ („dobry przykład“) czy „in point of fact“ („w rzeczywistości“), ale jest rzadko używane poza kontekstem prawnym.

Przykłady w języku angielskim:

- ado, jak w „without further ado“ lub „with no further ado“ (oba oznaczają „bez zbędnych ceregieli“) lub „much ado about nothing“ („wiele hałasu o nic“), chociaż homologiczna forma „to-do“ jest nadal obecna („make a to-do“, „a big to-do“, itp.),
- bandy, jak w „bandy about“ („nawijać o“) lub „bandy-legged“ („krzywonogi“),
- bated, jak w „wait with bated breath“ („czekać z zapartym tchem“), chociaż termin pochodny „abate“ pozostaje w użyciu pozaidiomowym,
- batten, jak w „batten down the hatches“ („przygotowywać się na najgorsze“),
- beck, jak w „at one's beck and call“ („na czyjeś skinienie“), chociaż forma czasownikowa „to beckon“ jest nadal używana w użyciu niezarezerwowanym dla idiomu,
- champing, jak w „champing at the bit“ („nie móc się doczekać“), gdzie „champ“ jest przestarzałym prekursorem „chomp“ w obecnym użyciu,
- coign, jak w "coign of vantage" ("dobry punkt widzenia"),
- deserts, jak w "just deserts" ("to, na co się zasłużyło"), chociaż liczba pojedyncza "desert" w znaczeniu "state of deserving" występuje w kontekstach nie związanych z idiomem, w tym w prawie i filozofii. "Dessert" jest zapożyczeniem z języka francuskiego, oznaczającym "usunięcie tego, co zostało zaserwowane" i nie ma związku etymologicznego,
- dint, jak w "by dint of" ("dzięki komuś/czemuś"),
- dudgeon, jak w "in high dudgeon" ("wściekły"),
- eke, jak w "eke out" ("wieść życie / zarabiać na życie"),
- fettle, jak w "in fine fettle" ("w świetnej formie"),
- fro, jak w "to and fro" ("tam i z powrotem"),
- hark, jak w "hark back to" ("wracać pamięcią do") lub "hark at" ("wsłuchać się w"),
- helter skelter, jak w "scattered helter skelter about the office" ("rozrzucone po całym biurze"), pochodzące z średnioangielskiego "skelten to hasten",
- hither, jak w "come hither" ("chodź tutaj"), "hither and thither" ("tu i ówdzie"), oraz "hither and yon" ("tu i tam"),
- inclement, jak w "inclement weather” ("niesprzyjająca pogoda"),
- jetsam, jak w "flotsam and jetsam" ("resztki/odpady"), z wyjątkiem kontekstów prawnych (zwłaszcza w prawie admiralicji, prawie własności i prawie międzynarodowym),
- kith, jak w "kith and kin" ("krewni i przyjaciele"),
- lo, jak w "lo and behold" ("patrzcie i podziwiajcie"),
- loggerheads jak w "at loggerheads" ("w niezgodzie"),
- muchness jak w "much of a muchness" ("mniej więcej to samo"),
- neap, jak w "neap tide" ("niewielki odpływ"),
- offing, jak w "in the offing" ("na horyzoncie"),
- pale, jak w "beyond the pale" ("nie do przyjęcia"),
- petard, jak w "hoisted by one's own petard" ("być złapanym we własne sidła"),
- riddance, jak w "good riddance" ("krzyżyk na drogę", "dobre posunięcie"),
- shebang, jak w "the whole shebang" ("cały ten kram"), chociaż słowo to jest również używane jako rzeczownik pospolity w żargonie programistów,
- shrive, zachowane tylko w formach fleksyjnych występujących jako część stałych fraz: "shrift" w "short shrift" ("szybkie rozliczenie") i "shrove" w "Shrove Tuesday" ("wtorek przed Środą Popielcową" - ostatni dzień przed Wielkim Postem),
- spick, jak w "spick and span" ("w należytym porządku"),
- turpitude, jak w "moral turpitude" ("obraza moralności"),
- vim, jak w "vim and vigor" ("krzepa i wigor"),
- wedlock, jak w "out of wedlock" ("z nieprawego łoża"),
- wend, jak w "wend your way" ("udać się swoją drogą", "ruszyć trasą"),
- wrought, jak w "what hath God wrought" ("co Bóg uczynił...") and wrought iron ("żelazo kute"),
- yore, jak w "of yore" ("z dawnych czasów"), zwykle "days of yore" ("dawne lata").

„Skamieniałości zrodzone“

Te słowa zostały utworzone z innych języków, przez elizję, lub przez mieszanie innych stałych fraz:

- caboodle, jak w "kit and caboodle" (ponownie "cały ten kram"; wyewoluowało z "kit and boodle", które samo jest stałym zwrotem zapożyczonym z holenderskiego kitte en boedel),
- druthers, jak w "if I had my druthers..." ("wolałbym..."; utworzone przez elizję od "would rather" i nigdy nie występujące poza tym zwrotem na początku),
- tarnation, jak w "what in tarnation...?" ("co u licha...?"; rozwijane w kontekście stałych fraz powstałych przez zmieszanie wcześniej sformułowań zawierających termin "damnation").

 

Źródło: Wikipedia (ENG)

Czytany 4046 razy

Skomentuj

Free Joomla! template by L.THEME