Angielski to język międzynarodowy, którym posługuje się ponad miliard ludzi na całym świecie. Jednakże w różnych krajach można spotkać się z różnymi wersjami tego języka. Dwie najważniejsze i najbardziej powszechne odmiany angielskiego to brytyjski i amerykański. Mimo wspólnego pochodzenia, istnieje wiele różnic między tymi dwoma wariantami – zarówno na poziomie językowym, jak i kulturowym. W tym artykule przyjrzymy się bliżej temu, co odróżnia angielski brytyjski od amerykańskiego i jak te różnice mogą wpływać na komunikację.
1. Różnice w słownictwie
Jedną z najłatwiej zauważalnych różnic między angielskim brytyjskim a amerykańskim jest słownictwo. Wiele słów, które mają takie samo znaczenie, brzmi zupełnie inaczej w obu wersjach języka. Oto kilka przykładów:
- Brytyjski angielski: flat, Amerykański angielski: apartment (mieszkanie)
- Brytyjski angielski: lorry, Amerykański angielski: truck (ciężarówka)
- Brytyjski angielski: biscuit, Amerykański angielski: cookie (ciastko)
- Brytyjski angielski: holiday, Amerykański angielski: vacation (wakacje)
W zależności od tego, z którą wersją angielskiego masz do czynienia, niektóre wyrazy mogą brzmieć obco, choć w rzeczywistości oznaczają to samo.
2. Różnice w gramatyce
Chociaż gramatyka w obu wersjach angielskiego jest zasadniczo taka sama, istnieją pewne różnice, które mogą wprowadzać zamieszanie.
Czasowniki
W brytyjskim angielskim częściej używa się formy have got w znaczeniu posiadać, np.: I have got a car (Mam samochód). W amerykańskim angielskim natomiast częściej spotkamy krótszą formę: I have a car.
Czasowniki nieregularne
Niektóre czasowniki nieregularne mają różne formy w przeszłości w obu wersjach języka. Na przykład:
- Brytyjski angielski: learned lub learnt (nauczył się)
- Amerykański angielski: learned
3. Różnice w wymowie
Akcent i wymowa to kolejne aspekty, które wyraźnie różnią brytyjski angielski od amerykańskiego. Brytyjski akcent, zwłaszcza tzw. Received Pronunciation (RP), jest często kojarzony z bardziej formalnym i eleganckim brzmieniem, podczas gdy amerykański akcent bywa bardziej zrelaksowany.
Samogłoski
Jedną z najbardziej wyraźnych różnic w wymowie są dźwięki samogłoskowe. Na przykład w brytyjskim angielskim dźwięk a w słowie dance jest wymawiany jako dłuższe, bardziej otwarte a, podczas gdy w amerykańskim angielskim to a jest krótsze i brzmi bardziej jak æ.
„R” na końcu słów
W brytyjskim angielskim dźwięk „r” na końcu słów (np. w słowie car) jest często wyciszany, co oznacza, że nie jest wymawiany tak wyraźnie. W amerykańskim angielskim natomiast „r” na końcu słowa jest wyraźnie słyszalne.
4. Różnice w pisowni
Jedną z bardziej widocznych różnic między brytyjskim a amerykańskim angielskim jest pisownia niektórych słów. Amerykanie często upraszczają pisownię, eliminując niepotrzebne (ich zdaniem) litery, które są obecne w brytyjskiej wersji.
Końcówki „-our” vs „-or”
W brytyjskim angielskim słowa kończące się na „-our” są w amerykańskim angielskim uproszczone do „-or”:
- Brytyjski angielski: colour
- Amerykański angielski: color
Końcówki „-ise” vs „-ize”
W brytyjskim angielskim słowa takie jak realise czy organise kończą się na „-ise”, natomiast w amerykańskim angielskim te same słowa kończą się na „-ize”:
- Brytyjski angielski: organise
- Amerykański angielski: organize
5. Różnice kulturowe
Różnice między brytyjskim a amerykańskim angielskim nie ograniczają się jedynie do słownictwa, gramatyki i wymowy. Mają one także korzenie w różnicach kulturowych między Wielką Brytanią a Stanami Zjednoczonymi.
Humor
Brytyjski humor często opiera się na ironii, sarkazmie i subtelnych aluzjach. Amerykański humor bywa bardziej bezpośredni, a często też oparty na fizycznej komedii lub wyrazistych postaciach.
Sposoby powitania
Wielka Brytania i Stany Zjednoczone różnią się także w sposobach powitania. W Wielkiej Brytanii popularne jest bardziej formalne „How do you do?”, podczas gdy w Stanach Zjednoczonych bardziej powszechne jest przyjacielskie „How are you?” lub „What’s up?”.
Godziny pracy i dni wolne
W Stanach Zjednoczonych godziny pracy są zazwyczaj dłuższe, a wakacje krótsze w porównaniu do Wielkiej Brytanii. Ponadto niektóre dni wolne i święta różnią się między tymi krajami – np. Święto Dziękczynienia obchodzone jest tylko w Stanach Zjednoczonych.
6. Kiedy używać której wersji?
Wybór, której wersji angielskiego używać, zależy głównie od Twoich potrzeb i preferencji. Jeśli planujesz pracować lub studiować w Wielkiej Brytanii, lepiej opanować brytyjską wersję. Natomiast jeśli Twoje cele zawodowe lub edukacyjne są związane z USA, warto skupić się na amerykańskim angielskim.
Dla osób uczących się języka angielskiego warto zwrócić uwagę na to, że w mediach globalnych (jak filmy, seriale czy programy informacyjne) przeważa amerykańska odmiana języka. Jednak w wielu materiałach edukacyjnych, zwłaszcza w Europie, dominującą wersją pozostaje brytyjski angielski.
Podsumowanie
Choć brytyjski i amerykański angielski mają wiele wspólnego, różnią się w zakresie słownictwa, gramatyki, wymowy oraz kultury. Dla osób uczących się angielskiego ważne jest zrozumienie tych różnic, zwłaszcza w kontekście komunikacji międzynarodowej. Niezależnie od tego, którą wersję wybierzesz, obie są poprawne i szeroko akceptowane na całym świecie – kluczem jest opanowanie zasad danej odmiany i swobodna komunikacja.
